Σπήλαιο Αρκαλοχωρίου

Το σπήλαιο Αρκαλοχωρίου βρίσκεται στο Δήμο Αρκαλοχωρίου και λέγεται Ιερό Σπήλαιο ενώ υπήρξε χώρος λατρείας από τους προϊστορικούς χρόνους. Η είσοδος του σπηλαίου βρίσκεται νοτιοδυτικά από την κωμόπολη και έχει πλάτος 0,7μ. και ύψος μόλις 1,6μ. Λόγω της στενότητας του χώρου, η περιήγηση στο εσωτερικό του είναι αδύνατη. Εικάζεται ότι ο κεντρικός θόλος του σπηλαίου κατέρρευσε γύρω στο 1500 π.Χ. είτε λόγω του σεισμού που ακολούθησε την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας, είτε εξαιτίας της διάβρωσης που υπέστη ο βράχος από τα όμβρια ύδατα. Οι πρώτες ανασκαφές έγιναν από τον Ιωσήφ Χατζηδάκη το 1912 και ανέδειξαν διάφορα όστρακα πήλινων αγγείων, λεπίδες ορειχάλκινων ξιφών και διπλούς πελέκεις, εκ των οποίων και έναν ασημένιο. Η συστηματική ανασκαφή του χώρου χρονολογείται από την περίοδο 1934-35, υπό την επίβλεψη των Σπύρου Μαρινάτου και Νικόλαου Πλάτωνα, με κύρια ευρήματα χρυσούς διπλούς πελέκεις μέχρι και 70 εκατοστών, και χάλκινα ξίφη. Τα περισσότερα αντικείμενα είναι εγχάρακτη, ενώ ένας από τους πελέκεις φέρει ιερογλυφική γραφή. Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, ότι ένα από τα ξίφη έχει μήκος 1,05μ., με αποτέλεσμα να έχει χαρακτηριστεί το μακρύτερο χάλκινο ξίφος της προϊστορικής Ελλάδας. Ολα τα ευρήματα του σπηλαίου εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου.
Προσπαθώντας να αξιολογήσει τα ευρήματα, ο Σπύρος Μαρινάτος ανέπτυξε τη θεωρία ότι πρόκειται για αφιερώματα σε κάποια προϊστορική πολεμική θεότητα, καθώς τα περισσότερα είναι όπλα, και υποστήριξε ότι το σπήλαιο ήταν κέντρο λατρείας από το 2500 π.Χ. Τέλος, η ανεύρεση κομματιών χαλκού υποδεικνύει ότι ίσως στο χώρο ίσως υπήρχε και εργαστήριο χαλκέων.